معرفی بخش قمصر

باغ شهر قمصر ، این دیار همیشه تاریخ ، شهری است که همچون ستاره ای با بازوهای متعدد بر دامان کوه های بخش مرکزی ایران تنیده شده است .
وجود ارتفاعات تکیه گاهی مناسب جهت تماشای چشم انداز باغ شهری قمصر ایجاد کرده در درون شهر نیز به علت شیب زیاد زمین و تنوع بافت شهری محیطی بدیع از منظر شهرسازی ایجاد شده است . این کوهستانها در جنوب قمصر در فراسوی روستای قزاآن یعنی کنار دشت جوره چکادی (قله) به ارتفاع ۳۵۸۸ متر به نام کرکس بر فراز خود دارد .
در کوههای شمال قمصر و در ابتدای دره عمیق فرفهان وجود چشمه اب گرم معدنی صالح بعنوان یک کانون جذب توریست معرفی می شود . از حیث منابع آب ، وجود چشمه ها قنوات و چاههای متعدد و جریان دائمی آن ها در زیر سایه درختان شهر ، مهمترین عامل در ایجاد فضای فرح بخش قمصر است .
قمصر با توجه به این که در عرض متوسط جغرافیایی قرار دارد تقریباٌ شروع فصل بهار و موسم رویش طبیعت در آن با هم منطبق است دراین موسم با شکفتن گلهای درختان متعدد و متنوع باغ ها فضایی رویایی و چشم اندازی زیبا از رنگ و عطر شکوفه های گونه گون ایجاد می شود که دست کم از فصل رویش گلها نیست . در بطن این فضای باغ شهری وجود ۱۰۰ هکتار گلستانهای پرگل و معطر در اوایل خردادماه با شکفتن گلهایش رایحه ای روح افزا به محیط سراسر زیبای قمصر می دهد در میان این باغها به ندرت درختان تنومند و گهن سال یافت می شود که تامل در قدمت و تاریخ آنها بازگو کننده حقایق ارزنده ای است از آن جمله چنار تنومند مسجد جامع قمصر با محیط ۱۵ متری آن با قدمتی بیش از ۱۰۰۰ سال و همچنین چنار تنومند کوچه خورد در محله بالا که دارای جذابیت های خاص خود است بعنوان نقاط عطفی در تاریخ کهن قمصر مورد توجه است همچنین در فصل تابستان باز این فضای باغ شهری با عرضه انواع مختلف میوه های سردسیری البته با طعمی خاص که برگرفته از محیط منحصربه فرد قمصر و اسانس فوق العاده آن است به استقبال ساکنان فصلی می رود در این زمینه وجود گونه هایی خاص از میوه ها که کمتر نظیر آن در دیگر نقاط یافت می شود نباید از نظر دور بماند .
مساجد و زیارتگاهها مهمترین جاذبه های تاریخی مذهبی قمصر شامل مساجد و بقاع متبرکه امامزادگان است که دو نمونه آنها از اهمیت خاصی برخوردار است : مسجد امام حسن (ع) و محراب گچ بری آن در محله میان ده . این محراب قدیمی ترین اثر تاریخی موجود در شهر قمصر است با گچ بریهای بسیار زیبا و بدیع دوره ایلخانی که در آن دو کتیبه قرآنی به خط کوفی و به صورت برجسته و بسیار زیبا ظریف وجود دارد . این شاه کار گچ بری که در منطقه بی نظیر است مربوط به تقریباٌ هزار سال پیش بوده و از بار هنری و تاریخی زیادی برخوردار است . در ضمن اهمیت تاریخی و معماری مسجد جامع به همراه چنار تنومند آن نباید از نظر دور بماند .
بقعه و بارگاه امام زاده پیرداوود و امام زاده پیرسلیمان در محلات بالا و پایین قمصر از جمله کانونهای جذب زائر است . حضور این امام زادگان مربوط به سده دوم بعد از اسلام بوده است .

کاروانسرای گبرآباد
– شماره ثبت ۱۰۹۵ تاریخ ثبت ۱۳۵۴/۰۶/۱۵
کاروانسرای گبرآباد در کیلومتر ۲۱ جاده کاشان- قمصر در کناره ارتفاعات جنوب غربی شهرستان کاشان واقع گردیده است که در بخش پائین این ارتفاعات در ضلع شرقی کاروانسرا دره کم عمقی به وسیله جریانات سیل و رودخانه قهرود ایجاد شده است و دو جریان رود قهرود و قنات حسین آباد (مورد مصرف در روستای گبرآباد) بوسیله دو جوی ایجاد شده در دامنه این ارتفاعات ، به مقصد هدایت می شوند .
سبک معماری این بنا نمایانگر تعلق آن به دوره صفویه و زمان شاه عباس اول می باشد و بانی و معمار آن میرصابر یکی از سرداران شاه عباس اول بوده (به گزارش اوسلی) . کاروانسرای گبرآباد با پلان چهارگوش از نوع چهار ایوانی با چهار برج مدور در چهار گوش آن است که به دلیل واقع شدن در منطقه کوهستانی با مصالح ساختمانی با دوام و مستحکم ساخته شده است . در جلو ایوانها ، داخل و خارج بنا به ارتفاع ۱ متر از سنگ بزرگ استفاده کرده اند و بنابراین با گذشت زمان و همه ویرانیهای قهری و عمدی هنوز اهمیت و شکوه سابق خود را دارا می باشد. ورودی بنا در ضلع شمالی قرار داشته و در دو جهت آن اتاقهایی در دو طبقه ساخته شده است . سر در ورودی آن با آجر کاشی تزئین شده و لیکن کتیبه های کاشی سه طرف جلو خان و لوح وسط و ستونهای مرمر دو طرف درگاه کنده و ربوده شده است . در قسمت بالای صفه های دو طرف ، غرفه هایی و جود دارد که با سه دهانه ، نور دهلیزها را تأمین می کند . این دهلیز با دو سالن که در دو طرف قرار دارند مرتبط است . یکی از سالنها دارای محل کوچکی است که در داخل اضافه ضخامت دیوار در آورده اند . سالنهای مذکور برای اقامت همراهان یا به احتمال بیشتر پستویی برای دکان بازرگانان بشمار می آید .

مسجد امام حسن (ع) (میانده) و محراب گچبری آن
– شماره ثبت ۳۶۹ تاریخ ثبت ۱۳۲۷/۱۲/۰۲
این مسجد در محله میانده قمصر واقع می باشد مسجدی کوچک با معماری بسیار ساده شامل یک شبستان مربعی و با سقف تیرپوش، که دارای محرابی گچبری شده مربوط به دوره ایلخانی که بسیار ارزشمند می باشد.

مسجد جامع جوینان
– شماره ثبت ۱۱۵۷۳ تاریخ ثبت ۱۳۸۳/۱۲/۲۴
روستای جوینان در ۳۷ کیلومتری کاشان و نزدیک به روستای قهرود می باشد این مسجد جزء بنا های شاخص این روستابوده از جمله مساجد قدیمی شهرستان به شمار رفته و دارای یک شبستان نسبتا کوچک تاق چشمه ای با جرزهای قطور است و بدون تزئینات می باشد.

مسجد کله قهرود
شماره ثبت ۲۱۳۷ تاریخ ثبت ۱۳۷۷/۰۸/۰۹
مسجد کله قهرود در محله میانده قهرود قرار گرفته است که مشتمل است بر ورودی مردانه و زنانه، شبستان کوچک تاق چشمه ای از مصالح آجری می باشد این مسجد دارای معماری بسیار ساده ای است ولی به دلیل قدمت بسیار زیاد آن از ارزشمند ترین آثار تاریخی کاشان می باشد.میباشد.

مسجد علی قهرود
– شماره ثبت ۴۲۲۸ تاریخ ثبت ۱۳۸۰/۰۹/۰۵
مسجد علی قهرود در بخش مرکزی بافت قدیم روستای قهرود قرار دارد و از بناهای شاخص شهرستان کاشان می باشد.
این بنا با توجه بهآثار و تزئینات باقیمانده از جمله کاشیهای مستقر در سردر ورودی به شبستان اصلی و هنمچنین کاشیهای داخل محراب که از نوع کاشیهای زرین فام و مربوط به خاندان ابی طاهر کاشانی است قدمت مسجد را حدود ۸۰۰ سال پیش و همزمان با دوران مغول معرفی می کند. مسجد علی قهرورد در دوران های قاجاریه و حتی در حدود ۶۰ پیش گسترش پیدا می کند و نحوه اجرا بگونه ابست که الحاقات آن کاملا مشهود است.

سد تاریخی قهرود (سد شیخ بهایی)
– شماره ثبت ۱۷۳۶ تاریخ ثبت ۱۳۷۵/۰۳/۲۶
سد قهرود در زمان شاه عباس اول صفوی ساخته شده است این سد به تقاضای اهالی کاشان و به منظور رفع مشکل بی آبی برای تامین اب شرب مورد نیاز اهالی کاشان ، ساخته شده است طراحی آن را منسوب به شیخ بهاء الدین محمد عاملی دانشمند معروف اسلامی معاصر شاه عباس اول صفوی می دانند.

برج حسن تعریفی جوشقان
– شماره ثبت ۲۶۶۰۲ تاریخ ثبت ۱۳۸۸/۰۲/۰۱
این برج در شهر جوشقان و بر روی صخره ای مرتفع واقع شده و به منظور دیدبانی مورد استفاده بوده است و قدمت آن مربوط به دوره قاجاری می باشد.

بقعه میر علاءالدین جوشقان قالی
– شماره ثبت ۲۷۰۴ تاریخ ثبت ۱۳۷۹/۰۳/۲۲
این بنا در وسط شهر جوشقان قرار دارد و مدفن یکی از سادات جلیل القدر به میر علاءالدین می باشد و از دوره صفویه می باشد.و دارای یک صندوق چوبی و آلت و لغت روی قبر و در میان بقعه جای گرفته که دارای تاریخ ۹۳۵ هجری قمری می باشد.

خانه و برج میرزا خان در روستای کامو
– شماره ثبت ۶۵۳۵ تاریخ ثبت ۱۳۸۸/۰۷/۰۷
این بنا از دو قسمت خانه و برج تشکیل شده است . قسمت اصلی و مهمتر آن برج می باشد. ارتفاع برج ۱۴ متر است، تزئینات آن مربوط به دوره صفویه و قاجاریه می باشد.